Een realistisch IHP voor Haarlemmermeer

Het is herkenbaar voor veel gemeenten. De gemeente Haarlemmermeer groeide in korte tijd razendsnel. Nieuwe wijken, meer leerlingen en dus veel scholen die rond dezelfde periode zijn gebouwd. Nu, ruim vijftig jaar later, zijn al die vijftig (!) schoolgebouwen tegelijk toe aan renovatie of zelfs nieuwbouw. Dat vraagt om een duidelijk Integraal Huisvestingsplan (IHP). Met zo’n IHP geven gemeente en schoolbesturen samen richting aan de langetermijnvisie voor onderwijshuisvesting. “De opgave was heel groot”, blikt Iris Baars terug. Zij is portefeuillemanager onderwijshuisvesting van Gemeente Haarlemmermeer. 
Daar kwam nog iets bij: de nasleep van het vorige IHP. Dat plan uit 2017 was te ambitieus.

“We wilden het dit keer beter doen. Een realistisch plan maken, in goede samenwerking met elkaar. En met hulp van een onbevooroordeelde, professionele partij.” 

De planning bleek niet haalbaar en de spanningen tussen de gemeente en de schoolbesturen liepen op. “Er is veel tijd en energie verloren gegaan”, vertelt Egbert de Jong, bestuurder van Montessori Vereniging Haarlemmermeer en lid van de projectgroep IHP. “We wilden het dit keer beter doen. Een realistisch plan maken, in goede samenwerking met elkaar. En met hulp van een onbevooroordeelde, professionele partij.”  

Een nieuw IHP begint met luisteren 

Met dat in het achterhoofd zette de gemeente, samen met de schoolbesturen, een meervoudige onderhandse aanbesteding uit. Iris: “Penta Rho kreeg de opdracht gegund, omdat zij het beste scoorden op de onderdelen draagvlak en samenwerking. Vanwege de dynamiek destijds vonden we deze punten heel belangrijk.” 
Bij Penta Rho merkten we inderdaad dat de verhoudingen kwetsbaar waren. Daarom begonnen we met luisteren. Iedereen moest gehoord worden, pas dan kun je bouwen aan een IHP waar iedereen achterstaat. Egbert: “Vanuit Penta Rho hebben adviseurs Marjolein Meurs en Marieke Stevering - Rutten de tijd genomen om elk schoolbestuur te ontmoeten. Om te horen hoe hun gebouwen erbij staan. Waar de pijn zit.” 

“Iedereen zat constructief aan tafel”, vertelt Iris. “Dat was te danken aan de voorgesprekken van Penta Rho.

Vervolgens bracht Penta Rho een afvaardiging van de gemeente en de schoolbesturen samen in een projectgroep. “Iedereen zat constructief aan tafel”, vertelt Iris. “Dat was te danken aan de voorgesprekken van Penta Rho. In werksessies dachten we vervolgens samen na over de enorme puzzel: hoe kunnen we slim omgaan met de gebouwen die er zijn? Liggen er kansen voor samenwerkingen, zodat de opgave iets minder groot wordt? Het waren fijne sessies waaruit goede ideeën voortkwamen voor, zoals wij dat noemen, verkenningen.”

Welke school mag eerst?  

Toen volgde de grootste uitdaging. De prioritering. De opgave was helder, maar de volgorde niet. Egbert: “Elk schoolbestuur wilde als eerste aan de beurt zijn voor renovatie of nieuwbouw. Dat is begrijpelijk: er zijn scholen waar het water door het dak naar beneden sijpelt.” Toch moest er gekozen worden. De gemeente bracht in wat zij qua capaciteit aankon, zo’n elf tot dertien projecten tegelijk. De projectgroep bepaalde de volgorde. 

“Een pittig proces,” concludeert Egbert. “Het heeft geschuurd en iedereen heeft een beetje pijn geleden. Sommige scholen waren in het oude plan voor 2024 aan beurt en moeten nog vier of acht jaar wachten. Dat is slikken voor schoolbesturen, maar ook voor personeel, ouders en leerlingen. Beetje bij beetje lukte het om het grotere belang te zien en het eigen belang opzij te schuiven.” 
Penta Rho begeleidde dat proces. Egbert: “Ze leidden de gesprekken, hielden het overzicht. En heel belangrijk: ze begrepen waar de pijn zat. Dat er even geslikt moest worden, voordat een schoolbestuur instemde.”  

Realistisch Integraal Huisvestingsplan 

Na maanden van gesprekken, afwegingen en schuiven lag er een plan voor de komende zestien jaar waar iedereen zich in kon vinden. In mei 2025 stemde ook de gemeenteraad in met het Integraal Huisvestingsplan. 

“Binnen een jaar lag er een realistisch plan, daar ben ik ontzettend blij mee. Zonder externe hulp was dat niet gelukt.”

Daarmee was het nieuwe IHP officieel een feit. Hét bewijs dat samenwerken loont. 
“Elke schoolbestuurder heeft zijn handtekening onder het plan gezet,” vertelt Iris. “Dat was een bijzonder moment. Een groot compliment aan de schoolbesturen die lastige keuzes moesten maken. En aan Penta Rho die tot een gedragen resultaat kwam. Penta Rho is ontzettend betrokken geweest en heeft alles op alles gezet om het te laten slagen.” Ook Egbert kijkt daar met trots op terug. “Binnen een jaar lag er een realistisch plan, daar ben ik ontzettend blij mee. Zonder externe hulp was dat niet gelukt.”

De projectgroep blijft actief 

Het IHP ligt er nu, maar het werk gaat door. De projectgroep met vertegenwoordigers van de gemeente en schoolbesturen blijft actief om de uitvoering te bewaken. “Vrijwel ieder project is opgeschoven”, zegt Iris. “Daartegenover staat wel dat ieder schoolbestuur weet waar het aan toe is. We gaan keihard ons best doen om die planning te realiseren. We komen vier keer per jaar samen om te kijken of we op koers liggen. We zetten samen de schouders eronder, mét ondersteuning van Penta Rho. Vanwege hun professionaliteit en ervaring hebben we gevraagd of zij betrokken willen blijven.” 

Het is duidelijk: in Haarlemmermeer is meer bereikt dan alleen een nieuw huisvestingsplan. Het vertrouwen is hersteld. Gemeente en schoolbesturen werken weer samen aan hetzelfde doel: goede scholen voor de kinderen in hun gemeente. En daar blijven we graag aan meewerken.